"Sinulat ko ito dahil kay Councilor
Dennis "dodong"
Narido Garay, author-cockfighting ordinance."
"Umaasa ako na sa sinulat kong ito ay magkakaroon na uli ng sabungan sa aming lugar. Hindi sabungan na kung saang barangay lang ginagawa dahil para sa nalalapit na fiesta na kung tawagin ay tupada. Eh sobra 50 ang barangay sa aming lugar. Minsan pa pasabong lang ng kung sinong tao. Mahirap para sa mga sabungero ang magbiyahe ng malayo para lang sumabong. Mas maganda talaga kung may isang puwesto na sabungan lang. Sa mga tao na may katungkulan para magkaroon uli ng sabungan ay iwasan na sana ang pamimirsonal. Iwaksi na ang personal na galit. Higit sa lahat alisin ang tungkol sa politika. Kung bakit ko ito nasabi ay dahil noon sa aming lugar ay may sabungan. Pero ng mag-iba na ng administrasyon ay nagsara na. Ilang taon na rin na ganun. Samantala noon ay ayos lang kung may sabungan. Hindi pa nga ako isinisilang ay may sabungan na sa aming lugar."
SABUNGAN
Ni: Arvin U. de la Peña
Ang sabungan ay maituturing na isang bahay-aliwan. Hindi ito ang bahay-aliwan na inaakala natin na kung saan doon ay puwede makaraos. Mailabas ang init sa katawan. Bagkus ang sabungan ay isang bahay-aliwan na kung saan halos mga lalaki lang ang naroon. Halo-halong uri ng pagkatao ang naroon. Mayroong professional, non professional, high profile, low profile, o kung ano pa na kung saan ang dalawang manok ay pinupustahan ng may ari ng bawat manok. Ang mga tao naman na nanonood na may pera ay pipili sila ng manok na nais pustahan. Sa "meron" ba o sa "wala".
Hindi nagwaldas ng pera na matatawag ang isang tao kung siya ay natalo man sa sabungan. Kundi siya ay nag-aliw lang. Katulad ng pag-aliw na kung saan pumunta siya sa ng beerhouse. Katulad ng pag-aliw na kung saan siya ay nakipag-inuman at siya ang gumasto. Higit sa lahat pera niya naman ang ginamit sa pagpunta sa sabungan. So, walang anong masama doon? Isa pang dahilan ang pagpunta sa sabungan hindi lahat ng araw ay talo ang tao. Mayroon araw na siya ay panalo naman. Dahil sa pagpunta sa sabungan ang tao ay maaaring matalo o kaya manalo. Kaya hindi maganda na kinokondena ang pagpunta sa sabungan o ang mayroong sabungan.
Malaking tulong para sa mamamayan kung may sabungan ang kanilang lugar. Dahil kung may sabungan ang mga tao na mahilig sa manok ay napupuwersa siya na maghanap ng pera para pambili ng pagkain ng manok. Siyempre bukod sa pagkain sa manok na binibili ay iyong para din sa sarili at sa pamilya. Dahil din sa mga manok ang isang tao na nag-aalaga ay natututo siyang mag apply sa sarili ng tinatawang na " time management". Ibig kong sabihin kung ang isang tao ay nakasanayan na niya na ang pagpapakain sa mga manok niyang alaga sa umaga ay dapat 7:00 am to 7:30 am at sa hapon naman ay 4:30 pm to 5:00 pm ay iyon lagi ang kanyang gagawin. Sa mga oras na iyon dapat napakain na niya ang kanyang mga alagang manok. Kung ang isang tao na may alagang manok ay inaantok pa dahil nalasing o ano pa ay babangong talaga siya sa oras na iyon sa umaga para mapakain ang alagang manok. Ganundin din po sa hapon. Kahit gaano pa kasarap ang pagkain o kaya pulutan sa inuman ang isang tao na may alagang manok ay uuwi talaga sa kanilang bahay para mapakain ang manok. Minsan pa gumigising ng maaga ang tao para sa pagpapakondisyon sa manok na isasabong. Lalo na kung isasali sa tinatawag na derby.
Kung may sabungan din ang isang lugar lalo na kung malakas talaga ang hatak sa mga sabungero pati na sa ibang lugar. Ang mga tao na may pera talaga dahil sa negosyo o trabaho ay nagtatayo ng manukan o farm para sa mga manok panabong. Dahil doon sila ay kumukuha ng tao na susuwelduhan nila para mag alaga sa mga manok. Hindi lang isa ang kinukuha na tao kundi dalawa. Minsan pa nga ay tatlo. May tao na ang trabaho ay tagapakain lang ng mga manok at pagpapainom. At may tao din na ang trabaho ay magkondisyon lang ng mga manok para sa pagsabong. Sa ganun na paraan dahil sa sabungan nakakatulong ng tao na walang trabaho para magkaroon ng trabaho. Magkaroon ng mapagkakakitaan kahit paano dahil sa farm ng mga manok panabong. Na doon sa farm ay libre na ng pagkain. Hindi nga lang masarap palagi pero may laman ang tiyan.
Kumikita din ang munisipyo dahil sa sabungan. Kaya nararapat lang na ang sabungan ay pahalagahan. Bigyan ng halaga katulad ng ibang establisiyemento na bumabayad ng buwis sa munisipyo. Dahil sa sabong minsan ang tao na walang pera ay nagkakapera. Iyon ay dahil sila ang inuutusan ng kanilang amo sa sabungan na pumusta ng pera para sa kursunada na manok ng amo. Kapag uwian na at may panalo ay binibigyan ng pera ang tao na kung tawagin din ay kristo. Minsan pa nga kahit talo ay binibigyan pa rin ng amo ng pera. Sa ganun na pangyayari na walang pera ay nagkapera ay kahit paano ay may pambili na. Malaking tulong din ang sabungan para sa mga tao na nagsisilbi sa sabungan kasi binabayaran sila. Katulad ng siya ang nagbebenta ng ticket, bumabantay sa mga pumapasok, namamahala sa paghawak ng pera kung ilan ang pusta sa manok, tagalinis sa sabungan, ang sentensyador sa sabong, at iba pa na sa sabungan kahit paano ay nagkakapera sila. Higit sa lahat malaking tulong ang sabungan para sa mga nagtitinda doon. Kumikita ang mga nagtitinda at kumikita din ang mga binibilhan ng mga paninda.
Kung ang fiesta na iniwan sa atin ng ating mga ninuno ay tinatangkilik. Nagkakaroon ng selebrasyon. Ang sabong na ganun din namana pa sa mga ninuno ay nararapat lang din na tangkilikin. Kasi kung walang pera ang tao ay hindi naman siya pupusta. Manonood lang naman siya ng sabong. Pero sa fiesta minsan ang isang tao ay nangungutang pa ng pera para lang may maihanda dahil sa may mga bisita na darating na pagkabukas ay magproblema kung kailan makakabayad. Alin ang masama doon? Ang mangungutang ka ng pera para may maihanda sa fiesta o ang manonood lang ng nagsasalpukang manok dahil walang pera.
Ang sabong ay bisyo na may maganda ring patutunguhan. Kasi kung maglabas ka ng pera para sa pagpusta sa manok ay maaari iyon na maibalik sa iyo. Hindi katulad ng bawal na gamot na kapag naglabas ng pera pambili ng droga ay wala ng maibabalik. Dahil ang bisyong droga ay sariling kapakanan lang ang iniisip. Hindi iniisip ang ibang tao. Hindi inaalintana ang magiging epekto na kung lumala ay apektado ang mga mahal sa buhay lalo na ang pamilya. Samantalang sa sabong ang pera na inilabas para ipusta sa manok ay maaari na lumago lalo na kung suwertihin talaga.
Nasa modernong panahon na tayo. Kaya dapat nasa modernong pag-iisip na rin. Walang masama kung ang isang lugar ay may sabungan. Kaya nararapat na sa bawat lugar ay may SABUNGAN.